صندوق های با درآمد ثابت از اوایل سال گذشته با کم شدن قیمت سود به عنوان میان بر بانک ها جهت جذب سپرده، مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفتند. این روند با مصوبه ت
آینده بورسی کانال سایه بانک ها
عبارات مهم : صندوق
صندوق های با درآمد ثابت از اوایل سال گذشته با کم شدن قیمت سود به عنوان میان بر بانک ها جهت جذب سپرده، مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفتند. این روند با مصوبه تازه بانک مرکزی مبنی بر پرداخت سود علی الحساب 15 درصدی مجددا اوج گرفته هست؛ به طوری که از ابتدای شهریور زیاد کردن چشمگیری در صدور واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها مشاهده می شود. هرچند ادامه «بانکداری سایه» از این طریق همچنان سناریوی محتمل تری به نظر می رسد، ولی بعضی معتقدند تعیین محدودیت های شرکت بورس جهت کم کردن سهم سپرده بانکی از پرتفوی صندوق ها می تواند مانع استمرار جذابیت آنها در آینده شود.
تعداد واحدهای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت که عموما زیرمجموعه بانک ها هستند از اوایل سال 95 روند صعودی چشم گیری به خود گرفتند.
آینده بورسی کانال سایه بانک‌ها
بانک ها که جهت مدتی از این مسیر جهت عدم کم شدن قیمت سود اقدام می کردند، بااهمیت ترین عامل این روند بودند. اکنون با تلاش بانک مرکزی جهت کم شدن قیمت سود به 15 درصد، آینده این صندوق ها مورد توجه قرار گرفته هست. اوج گیری مجدد صدور واحدهای این صندوق ها سناریوی اولی است که تکرار «بانک داری سایه» بانک ها خواهد بود. ولی سناریوی دومی نیز وجود دارد که احتمال ابطال سریع واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها را اوج می داند. طرفداران سناریوی دوم زیاد به بیانات مقامات بورسی استناد می کنند که قرار است سقف سپرده های بانکی از پرتفوی صندوق ها را به 50 درصد کم کردن دهند. صندوق هایی که اکنون حدود 80 درصد دارایی خود را به صورت سپرده نزد بانک ها گذاشته اند.
آیا مساله صندوق های درآمد ثابت جالب می شود؟
صندوق های با درآمد ثابت از اوایل سال گذشته با کم شدن قیمت سود به عنوان میان بر بانک ها جهت جذب سپرده، مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفتند. این روند با مصوبه ت
از روز شنبه ۱۱ شهریورماه، بانک ها براساس بخشنامه تازه بانک مرکزی مکلف به اجرایی کردن قیمت های سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار شدند به گونه ای که حداکثر سود جهت سپرده های بلندمدت ۱۵ درصد و کوتاه مدت به حداکثر ۱۰ درصد کم کردن یافت. این الزام بانک ها به رعایت قیمت های مصوب، موجی از گمانه زنی های متفاوت مبنی بر کم شدن قیمت سود صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت فعال در بورس را به دنبال داشت.
در این میان هر چند بررسی های میدانی «دنیای اقتصاد» که در گزارشی با عنوان «راستی آزمایی در رعایت سود 15 درصدی» در روز یکشنبه 12 شهریور ماه منتشر شد، نشان از آن دارد که بعضی بانک ها با ترفندهای خاص، زیر بار این کم شدن قیمت نخواهند رفت، به طوری که همچنان بانک ها عمدتا از طریق صندوق های درآمد ثابت اقدام به جذب سپرده می کنند. این بانک ها به سه شیوه متفاوت تلاش در دور زدن دستورالعمل تازه بانک مرکزی و جذب سپرده با قیمت های اوج داشتند: 1) انتقال سرمایه به حساب هایی که قبل از 11 شهریور افتتاح شده است اند. 2) فروش واحدهای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت به شرط آنکه برداشت از حساب فقط از طریق مراجعه به همان شعبه صورت گیرد. 3) فروش واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بدون محدودیت خاص.
دیدگاه نخست به آینده صندوق ها
به این ترتیب مشاهده می شود که بعضی بانک ها همچنان روش هایی تازه جهت حفظ مشتریان خود دارند. بر این اساس بانک ها با بهره گیری از کانال «سایه» خود، مانند گذشته به فعالیتشان ادامه داده و به جذب سرمایه با سودهای اوج می پردازند و بانک مرکزی نیز هنوز اقدام جدی و مشخصی جهت برخورد با این کانال های جذب سرمایه نداشته هست. بر این اساس، بعضی کارشناسان معتقدند بانک ها به علت محدود شدن قیمت های ترجیحی (نرخ سودهایی که بانک ها به مشتریان خاص خود اعطا می کردند) عموما به سمت جذب سپرده از طریق صندوق ها می شوند. این عنوان می تواند مجددا به روند افزایشی واحدهای سرمایه گذاری این صندوق های درآمد ثابت کمک کند.
آینده بورسی کانال سایه بانک‌ها
نگاهی به روایت دوم
از سوی دیگر این مساله را از نگاهی دیگر می توان بررسی کرد؛ در روایت دوم این عنوان فشار شرکت بورس جهت تغییرات در سبد سرمایه گذاری صندوق های با درآمد ثابت قیمت هست. این عنوان زمانی شدت بیشتری یافت که معاون نظارت بر نهادهای مالی شرکت بورس و اوراق بهادار از ابلاغیه تازه به منظور سقف مجاز سپرده گذاری صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تا محدوده 50 درصد خبر داد.
صندوق های با درآمد ثابت از اوایل سال گذشته با کم شدن قیمت سود به عنوان میان بر بانک ها جهت جذب سپرده، مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفتند. این روند با مصوبه ت
علی سعیدی در گفت وگو با «سنا» ابلاغ این آیین نامه تازه را در روزهای آینده بیان کرد و گفت: به زودی طی ابلاغیه ای قرار است سقف مجاز سپرده های بانکی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت تا سقف 50 درصد اعلام شود. وی در ادامه تاکید کرد: یکی از موارد مهم گنجانده شده است در دستورالعمل جدید، اعمال جریمه جهت متخلفان هست؛ چنانچه تخلفی صورت گیرد و بیش از 50 درصد در سپرده بانکی وارد شود، مدیر صندوق فقط تا میزان 50 درصد می تواند کارمزد بگیرد. سعیدی در این باره توضیح داد: نحوه اخذ کارمزد صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به جای ما به التفاوت قیمت مصوب تا قیمت ترجیحی، درصدی از کل سپرده خواهد بود؛ به عبارت دیگر کارمزد تابعی از کل سپرده خواهد بود که به شکل پلکانی جهت مدیر صندوق در نظر گرفته شده است است.
در صورت تحقق این امر، طبیعتا جذابیت صندوق های با درآمد ثابت کم کردن می یابد. لیکن توجه به این صندوق ها با توجه به دو توصیه بود؛ یکی صندوق ها منبعی هستند که سودی بالاتر از سپرده های عادی بانکی پرداخت می کنند و هم وقت ریسک پایینی دارند. با اجرای سقف 50 درصدی جهت سپرده، این صندوق ها مجبور می شوند مابقی سرمایه خود را به بورس وارد کنند که ریسک بالاتری نسبت به سپرده ها دارد. در این حالت، سرمایه گذاران اقدام به ابطال واحدهای سرمایه گذاری خواهند کرد و در نتیجه صندوق ها به منظور تامین نقدینگی مورد نیاز مجبور خواهند شد سهام خود را به فروش برسانند. گروهی از فعالان بازار سرمایه، این اقدام را ریسک آینده بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران ارزیابی می کنند.
آینده بورسی کانال سایه بانک‌ها
با این حال، سناریوی مزبور چندان عملی به نظر نمی رسد لیکن تجربه سال های گذشته نشان داده که صندوق های سرمایه گذاری به این قبیل موارد و دستورالعمل ها توجه خاصی نشان نداده و هر چند سقف و کفی جهت تشکیل پرتفوی آنها اعلام شود، ولی باز مجدد به روند قبلی و سرمایه گذاری های دلخواه خود می پردازند، به طوری که اکنون صندوق ها حدودا 80 درصد از منابع خود را به صورت سپرده بانکی سرمایه گذاری کرده اند. این در حالی است که شرکت بورس و اوراق بهادار پیش تر با تعیین حدنصاب 60 درصدی جهت سپرده بانکی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت در سوم بهمن سال ۱۳۹۵ تلاشی ناکام در این راستا کرده بودند. همچنین بر اساس مصوبه مزبور، کف خرید سهام نیز 5 تا 15 درصد از کل سبد دارایی صندوق تعیین شد.
بررسی آماری عملکرد صندوق ها
بررسی آماری صورت گرفته از سوی «دنیای اقتصاد» نیز در تایید مطالب اوج و تثبیت روایت نخست است به طوری که خالص صدور و ابطال های انجام شده است در صندوق های با درآمد ثابت از فروردین سال 95 تقریبا با روندی مثبت همراه بوده است که تقریبا مصادف با نخستین توافق بانک مرکزی جهت کم کردن سود سپرده ها به 15 درصد بود. این اوضاع از آخرهای سال پیش کُند شد و حتی در بعضی ماه ها ابطال واحدها از صدور آنها پیشی گرفت. احتمالا در این دوره ها بانک ها مجددا به جذب سپرده ها با قیمت ترجیحی پرداختند و اقبال به صندوق ها کم کردن یافته است.
با این حال، مجددا از مرداد ماه و با ابلاغیه تازه بانک مرکزی جهت کم کردن سود سپرده های بانکی، صدور واحدهای صندوق های سرمایه گذاری اوج گرفته هست. به طوری که خالص صدور و ابطال ها (تعداد واحدهای صادرشده منهای واحدهای ابطال شده) در مرداد به بیش از 16 میلیون و 500 هزار واحد رسید. روند مزبور در شهریور ماه نه تنها متوقف نشد بلکه با شدت بیشتری در صدور واحدهای تازه همراه شد. به طوری که با وجود گذشت تنها 15روز از شهریور ماه، شاهد زیاد کردن حدود 213 میلیونی تعداد کل واحدهای این صندوق ها هستیم. این عنوان تاییدی بر سناریوی نخست و روندی کاملا مخالف با زیاد کردن میزان ابطال واحدهای صندوق ها بعد از کم شدن قیمت سود بانکی است.
در جست و هوا متولی قیمت سود صندوق ها
در این میان شائبه هایی درخصوص اینکه «آیا دستورالعمل اخیر بانک مرکزی جهت صندوق های سرمایه گذاری نیز صادق خواهد بود؟» وجود دارد. در پاسخ به این پرسش مدیر اسبق اداره نظارت بر نهادهای مالی شرکت بورس به شدت این عنوان را رد کرد و تعیین قیمت سود جهت صندوق ها را در حیطه فعالیت شورای عالی بورس دانست و نه بانک مرکزی!در این خصوص، بهنام چاوشی مدیر اسبق اداره نظارت بر نهادهای مالی شرکت بورس اظهار کرد: بخشنامه اخیر نمی تواند درخصوص صندوق های با درآمد ثابت اعمال نظر کند، آیا که این صندوق ها تابع ضوابط و مقررات حاکم بر بورس هستند. وی در ادامه با اظهار این مطلب که با توجه به الزامات تازه بانک مرکزی سپرده گذاری های تازه مشمول کم کردن سود می شوند، گفت: بانک مرکزی نمی تواند درخصوص قیمت های موجود در بورس ورود کند، چراکه مکانیزم بازار سرمایه بر مبنای عرضه و تقاضا است و قیمت ها در این بازار بر این مبنا مشخص می شود.
چاوشی در ادامه تاکید کرد: صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه همواره تحت نظارت شرکت بورس و در راس آن شورای عالی بورس است و تعیین قیمت سود جهت صندوق های با درآمد ثابت از سوی بانک مرکزی معنایی ندارد. این فعال بازار سرمایه در ادامه با اظهار این مطلب که بخش عمده ای از صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت فعال در بورس در تعامل با بانک ها هستند، گفت: به طور طبیعی هنگامی که کم شدن قیمت سود در سپرده های بانکی ایجاد شود، قیمت سود در صندوق ها نیز با کم کردن همراه خواهد شد. ولی طبیعی است به طور کلی میزان سود اعطایی از سوی سپرده های بانکی به هر میزان که تعیین شود، صندوق های فعال در بازار سرمایه، سودی به میزان 2 تا 3 درصد زیاد از قیمت سپرده ها را خواهند داشت.
گزینه ایده آل ریسک گریزها
شروین شهریاری از کارشناسان بازار سرمایه با اشاره به اینکه با توجه به تصمیم اخیر بانک مرکزی، هیچ حساب روزشماری به جز صندوق های با درآمد ثابت فعال در بورس سود بالای 10 درصد پرداخت نمی کنند، گفت: صندوق های فعال در بازار سرمایه به خاص از نوع با درآمد ثابت در کوتاه مدت محلی مناسب جهت پول هایی هستند که به دنبال سودهای روزشمار با ریسک پایین می گردند. وی ادامه داد: در گذشته سپرده های بانکی نیز سودهای قابل توجهی به دارندگان حساب اعطا می کردند که دستورالعمل اخیر موجب شد افتتاح حساب تازه با سودهای اوج متوقف شود و تنها صندوق های با درآمد ثابت از امکان پرداخت سود بالاتر به صورت روزشمار برخوردار باشند.
شهریاری ادامه داد: در این راستا بررسی روند صندوق های با درآمد ثابت تحت نظارت شرکت بورس نشان می دهد که حجم ورودی سرمایه به این صندوق ها در روزهای اخیر به خاص در شهریور ماه رشد چشمگیری داشته هست. این عنوان در تاکید همان وجود انحصاری صندوق ها در اعطای سود مناسب است که موجی از ورودی های تازه را به دنبال داشته هست. وی در ادامه درخصوص کم شدن قیمت سود این صندوق ها گفت: در حال حاضر کم کردن نرخی در این صندوق ها نداشته ایم.
به عبارت دقیق تر، کم کردن سود سپرده های بانکی به منزله کم شدن قیمت سود این صندوق ها نیست، چون منابع این صندوق ها بخشی در اوراق با درآمد ثابت و بخشی در سپرده های قدیمی تر که قیمت سود اوج دارند ذخیره شده است هست. بنابراین مصوبه اخیر بازدهی هر سال حدود 20 درصدی این صندوق ها را به سرعت تحت تاثیر منفی قرار نخواهد داد. شهریاری درخصوص دستورالعمل شرکت بورس به منظور اعمال محدودیت 50درصدی در سپرده گذاری در بانک ها که قرار است در روزهای آتی اجرا شود، گفت: اگر این مصوبه اجرا شود، باید درصد بالایی از پرتفوی این صندوق ها به اوراق بهادار تخصیص داده شده است یابد. این دستورالعمل در صورت تصویب، درصد این نوع سرمایه گذاری که در حال حاضر 20 تا 30 درصد از پرتفوی صندوق ها را به خود تخصیص داده شده است داده، زیاد کردن می دهد، از این رو این صندوق ها باید به دنبال خرید اوراق بهادار در بازار سرمایه مشمول بر سهام و اوراق بدهی بروند.
این کارشناس در ادامه افزود: در صورتی که منابع تازه به منظور سرمایه گذاری در سهام به کار گرفته شود، ریسک این ابزارهای مالی را زیاد کردن می دهد، بنابراین با توجه به ريسک نقدشوندگي در بازار سهام و تعهدات روزشمار اين صندوق ها در برابر دارندگان واحدهاي سرمايه گذاري بايد در هر نوع دستورالعملی جهت این نهادها دقت زیادی صورت گیرد. شهریاری در ادامه گفت: از سوی دیگر باید این توصیه را نیز مدنظر قرار داد که این صندوق ها حجم بالایی از اوراق را درون خود جای داده و در صورت اعمال این دستورالعمل، حجم قابل توجه تقاضا جهت اوراق بدهی ایجاد خواهد شد که فشار زیادی در جهت کم شدن قیمت های سود به اوراق کنونی فعال در بازار وارد خواهد کرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته در حال حاضر شاهد عرضه ثانویه اوراق «سخاب» در بازار سرمایه هستیم که به لحاظ همزمانی با عطش صندوق ها جهت خرید اوراق، نقشی موثر در به تعادل رسیدن قیمت های سود اوراق ایفا خواهد کرد، ضمن آنکه دولت نیز می تواند با وقت ایجاد شده است ناشی از تقاضای اوج جهت اوراق نسبت به اوراق بهادار سازی بدهی های خود و پذیرش اوراق تازه در فرابورس کارها مورد نیاز را به سرعت سامان بخشد.
تاثیرپذیری مستقیم ولی با تاخیر
در این راستا ایمان مقدسیان از کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد است: کم شدن قیمت سود سپرده های بانکی تاثیر مستقیمی بر عملکرد اوراق بدهی خواهد داشت و به عبارت دقیق تر این عنوان قیمت سود اوراق مزبور را تحت تاثیر قرار خواهد داد. وی ادامه داد: ولی از آنجا که در حال حاضر پرتفوی صندوق های درآمد ثابت متشکل از اوراق با سررسید بلندمدت و بالطبع قیمت سود بالاتر هست، مصوبه اخیر بانک مرکزی بر آنها تاثیرگذار نخواهد بود.
این عنوان جهت حال حاضر صدق می کند، ولی به محض سررسید این اوراق، شاهد کم شدن قیمت سود صندوق های مزبور خواهیم بود. بنابراین در ماه های آتی و با سررسید شدن اوراق مزبور، شاهد کم شدن قیمت سود در این صندوق ها خواهیم بود. البته باید یادآور شد که در شرایط کنونی فقط 20 درصد از پرتفوی این صندوق ها در مکان هایی غیر از سپرده بانکی است و در نتیجه سهم اوراق بدهی چندان اوج نیست.
مقدسیان درخصوص تاثیر دستورالعمل اخیر شرکت بورس(البته در صورت اجرایی شدن) مبنی برتغییر محدودیت های پرتفوی صندوق های با درآمد ثابت به 50درصد سرمایه گذاری در اوراق، گفت: در حال حاضر گروه عمده ای از مشتریان صندوق های با درآمد ثابت را افرادی که میل به به دریافت سود دارند، تشکیل می دهند. این گروه تمایلی به سرمایه گذاری در سهام نداشته و دریافت سود در مقاطع مشخص را ترجیح می دهند. بنابراین در صورت اجرایی شدن این مصوبه، به طور قطع صندوق ها کوچک خواهند شد. به این ترتیب ابطال تعداد زیادی از این واحدها را در پیش خواهیم داشت.
اخبار اقتصادی – دنیای اقتصاد
واژه های کلیدی: صندوق | مرکزی | سود بانکی | سود سپرده | بانک مرکزی | سرمایه گذار | بازار سرمایه | سرمایه گذاری
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
